KİT’lerde çalışan personelin ekonomik ve sosyal hakları ise 399 sayılı KHK ile düzenlenmiştir. Yani, 399 sayılı KHK, KİT’lerde sözleşmeli personel çalıştırma kararnamesidir. KİT’lerde çalışan 399 sayılı KHK’ye tabi personel iki grupta görev yaparlar.
İstihdam şekilleri:
I sayılı cetvele tabi personel,
II sayılı cetvele tabi personel.
I sayılı cetvelde Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevleri yürüten; Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanı, Kurul ve Daire Başkanları, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürleri, Müfettiş ve Müfettiş Yardımcıları yer almaktadır.
II sayılı cetvelde ise diğer çalışanlar yer almaktadır. II sayılı cetvele tabi çalışanlar unvan ve görev niteliğine göre 4 gruba ayrılır.
399 Sayılı KHK’ye Tabi Sözleşmeli Personelin Mali Ve Sosyal Hakları
I Sayılı Cetvele Tabi Personelin Mali Ve Sosyal Hakları
399 sayılı KHK Madde 25 – “a) Ekli 1 sayılı cetvelde kadro unvan ve dereceleri gösterilen personel aylık ve özlük hakları bakımından 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabidir.
Bu personel, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek geçici 21 inci maddesinde öngörülen ikramiyelerden yararlandırılır. İkramiyelerle ilgili olarak kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.
b) (Değişik: 5/2/1992 – 3771/5 md.) Teşebbüs ve bağlı ortaklıkların üretim, satış, karlılık, verimlilik, ihracat gibi iş ve hizmet özellikleri ile kamu kesimi genel ücret dengesi dikkate alınarak (1) sayılı cetvele dahil kadrolara atananlara, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının % 100’ünü geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek oran ve esaslara göre ek tazminat ödenir. Bu ek tazminat gelir vergisine tabi tutulmaz.”
II Sayılı Cetvele Tabi Personelin Mali Ve Sosyal Hakları
“c) (Değişik: 13/3/1995 – KHK – 549/1 md.) Ekli 1 sayılı cetvelin dışında kalan sözleşmeli personele ödenecek sözleşme ücreti; temel ücret ile başarı ve kıdem ücretleri toplamından oluşur ve bu ücret asgari ücretin altında olamaz. Sözleşme ücretlerinin tavanı her yıl bütçe kanunları ile belirlenir. Kamu personeli için uygulanan aylık katsayısının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi veya mali yıl içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali ve sosyal haklara ilişkin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeli personel ücretlerinin tavanını değiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.”
Temel Ücret
399 sayılı KHK Madde 26 – “(Değişik birinci fıkra: 4/4/2007-5620/4 md.) Temel ücret tutarları, sözleşmeli personelin unvanı, eğitim düzeyi, iş gerekleri, işyeri ve çalışma şartları dikkate alınmak suretiyle teşebbüs ve bağlı ortaklıklarca tespit edilir.
Teşebbüs ve bağlı ortaklıklar, sözleşmeli personeline unvanları itibarıyla uygulayacakları azami temel ücret miktarlarına ilişkin tekliflerini 15 Kasım tarihine kadar Devlet Personel Başkanlığına gönderirler. Bu teklifler Devlet Personel Başkanlığınca teşebbüs ve bağlı ortaklıklar arasında ücret dengesi ve uygulama birliği sağlamaya yönelik önerilerle birlikte Yüksek Planlama Kurulunun onayına sunulur.”
Başarı Ücreti
399 sayılı KHK Madde 27 – “Sözleşmeli personelden sicil ve başarı değerlemesi sonucunda sicil ve başarıları (A) düzeyinde olanlara temel ücretlerinin% 8’i, (B) düzeyinde olanlara% 4’ü, (C) düzeyinde olanlara % 2’si oranında hesaplanacak miktarda ve 43 üncü maddedeki esaslara göre başarı ücreti ödenir.”
Kıdem Ücreti
399 sayılı KHK Madde 28 – “Sözleşmeli personelden bir sosyal güvenlik kuruluşuna prim ödemek suretiyle geçen hizmet süresi toplamı 6-10 yıl olanlara temel ücretlerinin % 2’si, 11-15 yıl arasında olanlara % 3’ü, 16-20 yıl olanlara % 4’ü ve 21 yıl ve daha fazla olanlara% 5’i oranında kıdem ücreti verilir.”
Görüldüğü üzere; II sayılı cetvele tabi personelin ücreti; temel, başarı ve kıdem ücretinden oluşmaktadır. Sözleşme ücretlerinin tavanı her yıl bütçe kanunları ile belirlenir. Kamu personeli için uygulanan aylık katsayının mali yılın ikinci yarısı için değiştirilmesi veya mali yıl içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali ve sosyal haklara ilişkin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeli personel ücretlerinin tavanını değiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Bakanlar Kurulu kararı ise, Yüksek Planlama Kurulu kararı ile uygulanır. Bunun için her yıl yılın birinci ve ikinci yarısı için maaşlara yapılan zamların oranlarının uygulanması için YPK kararı yayınlanır. YPK kararı yayınlanıncaya kadar kurumlar zamları avans olarak verir. 2008 yılı içinde YPK kararı henüz yayınlanmadığı için, 2008 maaş artış oranları avans olarak ödenmektedir.
21.03.2006 tarih ve 5473 sayılı Kanun ile 375 sayılı KHK’ye eklenen Ek 3. maddenin 9 fıkrası; “Kadro karşılığı sözleşmeli personel hariç olmak üzere, çeşitli statülerde istihdam edilen sözleşmeli personele birinci fıkrada belirlenen tutarı aşmamak üzere ve bu madde hükümleri çerçevesinde, statüleri ve kurumları dikkate alınarak ödeme yapıp yapmamaya, sözleşme ücreti ile ilişkilendirmeksizin yapılacak ek ödeme tutarını belirlemeye, ücretleri Yüksek Planlama Kurulu tarafından belirlenenler için bu Kurul, diğerleri için Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ek ödeme tutarı damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz.” hükmü içermektedir.
Yüksek planlama Kurulu’nun 2006/T-19-9 sayılı kararı ile; “21.03.2006 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 3’üncü maddesi çerçevesinde, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarında 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (II) sayılı cetvele dahil pozisyonlarda çalışan sözleşmeli personele (Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü personeli hariç), her ay 1/1/2006-30/6/2006 tarihlerinde 40 YTL, 1/7/2006 tarihinden itibaren de 80 YTL ek ödeme yapılmasına, bu ek ödemenin damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamasına, ek ödemenin ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan diğer ödemelerin hesabında dikkate alınmamasına” karar verilmiştir. Bu YPK kararı gereği, sözleşmeli personel 375 sayılı KHK’nin Ek 3. maddesinde düzenlenen ek denge tazminatını almaya başlamıştır.
Bugün bir çok KİT, 2008 YPK kararı çıkmamasına rağmen, denge tazminatını 136 YTL olarak öderken, bazı KİT’ler 80 YTL olarak ödemektedir. Ancak, 80 YTL alan personel YPK kararı çıkınca aradaki farkı alacaktır.
24.07.2008 tarih ve 5793 sayılı Kanun ile 375 sayılı KHK’nin Ek 3. maddesi değiştirilmiş ve 16.08.2008 tarih ve 26969 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile söz konusu değişiklik doğrultusunda yapılacak ek ödeme belirlenmiştir.
375 sayılı KHK;’nin Ek 3. maddesi değişmiş olmakla birlikte; sözleşmeli personelin ek ödeme alacağına ilişkin 9. fıkrası eski hali ile yürürlüktedir. Dolayısıyla; 2008/14012 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, sadece Bakanlar Kurulunun yetkisinde olan kamu personelinin ek ödemesi düzenlenmiştir. 399 sayılı KHK’nin II sayılı cetveline tabi çalışan personelin ek ödemesini ise, 2006 yılında olduğu gibi Yüksek Planlama Kurulu belirleyecektir.
