Örgütlü bulunduğumuz kurumlarda 4046 sayılı yasa kapsamında özelleştirme uygulamaları yapılmaktadır.
Maalesef ülkemizde emek ve demokrasi güçleri özelleştirme karşıtı bir program uygulamaya koyamadıkları için özelleştirmeler devam etmektedir.
Özelleştirme kapsamında olan kuruluşlarda çalışanlarla yapmış olduğuz toplantılarda sık sık aşağıdaki soruların yanıtlarını bizlerden istemekteler.
NAKLE TABİ PERSONEL İLİŞKİN SORULAR VE YANITLARI
SORU 1– Nakle Tabi personelin isteği haricinde il dışına tayin yapılması söz konusu mu?
Yanıt: 08.10.2003 tarih ve 25253 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 24/11/1994 Tarihli Ve 4046 Sayılı Kanun Çerçevesinde Nakledilecek Personel Hakkında Tebliğ’in 7. maddesi uyarınca; “…Atama teklifleri yapılırken kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet ve insangücü ihtiyaçları ile söz konusu personelin ekli Formda belirtilen il tercihleri dikkate alınarak bu illerden birine; buralarda münhal kadro veya pozisyon bulunamaması halinde diğer illere atama teklifinde bulunulur. İl tercihi bildirmeyen personelin atama teklifi öncelikle görev yaptığı İl’e olmak üzere yapılır.”
SORU 2- Şirkete geçen personelin tazminatları ve diğer hakları ne oluyor?
Yanıt: T.C. Emekli Sandığı Kanununun Ek 71 inci maddesinde “Sosyal güvenlik bakımından T.C. Emekli Sandığına tabi bir görevde bulunmakta iken, özelleştirme programına alman kuruluşların bu Kanuna göre emeklilik hakkı tanınan kadro ve pozisyonlarına atananlarla, bu kuruluşların özelleştirilmeleri sonucu sermayelerindeki kamu payı % 50’nin altına düşenler ile bunlardan anonim şirkete dönüştürülüp dönüştürülmediğine bakılmaksızın satılan veya devredilenlerde T.C.Emekli Sandığına tabi olarak çalışan personelden isteyenlerin Sandıkla ilgileri devam eder. Ancak,’ bu kuruluşların sermayelerindeki kamu payının % 50’nin altına düştüğü tarihte, anonim şirket statüsünde olmayanların satışı veya devri tarihinden sonra Sandığa tabi olarak geçen süreler için emeklilik ikramiyesi ödenmez…” denilmektedir.
Bu maddeden de anlaşılacağı üzere; nakil hakkından yararlanmayan personelin isteği halinde Emekli Sandığı ile ilgisi sürer, emekli olması halinde kamuda geçen süreleri için emekli ikramiyesi ödenir. Şirkette çalıştığı süre için ödenmez.
Şirkette çalıştığı süre için ise, şayet hak edilmişse şirket tarafından Kıdem Tazminatı ödenir. Zira, şirkete geçtikten sonra çalışanlar İş Kanununa tabi olacaklardır.
NOT: Emekli Sandığı iştirakçisi personelin devir tarihinden sonra 5434 sayılı Kanunun Ek 71 inci maddesi uyarınca geçen hizmetleri, emekliliğe esas aylık yönünden tahsil durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan yükselebilecekleri azami derece ve kademeyi geçmeyecek şekilde değerlendirilecek, ancak bahse konu tarihten sonra geçen süreler kazanılmış hak aylığı yönünden değerlendirilemeyeceği gibi emeklilik ikramiyesinin hesabında da dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle, kazanılmış hak aylığı yönünden devir tarihinde bulundukları derece ve kademeler esas alınacaktır.
SORU 3– Emekli ikramiyesi ile ilgili Danıştay Kararı var mı?
Yanıt: Anayasa Mahkemesi, 5.2.2009 günlü ve E:2005/40, K:2009/17 sayılı kararıyla, 2829 sayılı Kanunun 12. maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve emekli ikramiyesi ödenmesine engel olan ‘Son defa T.C. Emekli Sandığı’na tabi görevlerden emekliye ayrılan ve…’ ibaresini iptal etti. Bu karar uyarınca; son defa Emekli Sandığı’na tabi görevden emekliye ayrılmadığı için emekli ikramiyesi alamayanlar, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının yürürlüğe girmesini beklemeden emekli ikramiyelerini alabilecekler. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı 5 Haziran 2009 tarih ve 27249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre iptal kararı bir yıl sonra, yani 5 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe girecek.
SORU 4- Devlet Memurluğundan istifa edersen 1 yıl içerisinde geri dönüş hakkı var mı? Özelleştirme kapsamında şirkete geçiş yapıp 1 yıl sonra geri dönüş yapılabilir mi?
Yanıt: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 92. maddesi; “İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71 inci madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.” Hükmünü içermektedir. Bu genel hüküm gereği geçilebilir ama bu da idarenin takdirindedir. Özelleştirmeden geçenlere ilişkin özel bir düzenleme yoktur.
SORU 5- Altı ay ücretsiz izne ayrılıp sonra başka bir kuruma ya da şirkete geçebilir miyim?
Yanıt: 4046 sayılı yasanın 22. maddesi ve 24/11/1994 Tarihli Ve 4046 Sayılı Kanun Çerçevesinde Nakledilecek Personel Hakkında Tebliğ hükümleri uyarınca; Özelleştirme programına alınan kuruluşlarda (iştirakler hariç) ilgili kuruluş veya İdare tarafından istihdam fazlası personel belirlenmesi ya da bu kuruluşların kısmen veya tamamen satışı nedeniyle kamu tüzel kişiliğin sona ermesi, devredilmesi, küçültülmesi, faaliyetlerinin durdurulması, kapatılması, tasfiye edilmesi halinde nakle tabi personel işlemlerin tamamlanmasından itibaren onbeş gün içerisinde İdare tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Devlet Personel Başkanlığı 45 gün içinde kendisine bildirilen personelin nereye atanacağı yönünde ilgili kuruma teklifte bulunur. Devlet Personel Başkanlığı tarafından gönderilen atama teklif yazısının atamayı yapacak kamu kurum ve kuruluşuna intikalinden itibaren 30 gün içerisinde bu kurum ve kuruluş tarafından atama işlemlerinin yapılması zorunludur. Kenidisine atama yazısı tebliğ edilen personel ise Devlet Memurları Kanununun 62 ve 63. maddeleri gereği göreve başlar ve kurum ve kuruluşlar atama ve göreve başlatma işlemlerinin sonucunu en geç onbeş gün içerisinde Devlet Personel Başkanlığına bildirirler.
Süreç bu şekilde işler. Bu süreler geçtikten sonra nakil hakkı kullanılamaz.
SORU 6– Havuzdan atandığım kurumu beğenmeyip başka kuruma geçebilir miyim? Geçersem hak kayıplarım olur mu?
Yanıt: 4046 sayılı Yasanın 22. maddesi gereği; “…Atandıkları kurumdaki kadro unvanı veya pozisyonlarında isteğe bağlı olarak herhangi bir değişiklik olanlarla, başka kurumlara geçenlere fark tazminatı ödenmesine son verilir.”
Yani personele, geçtiği kurumdaki kadro ve pozisyonun maaşı ödenir, dondurulan ücreti ödenmez.
SORU 7- 2005 yılında yapılan il tercihlerimiz geçerli mi? Bu tercihler yenilenecek mi?
Yanıt: Yasal süresi içinde işlem yapılmadığından ve devir yeni gerçekleştiğinden o tercihler şu anda geçerli değil, yenilenecek.
SORU 8– Havuzdan atamamın yapıldığı tarihteki vergi diliminin oranı gittiğim kurumda maaşıma nasıl yansıyor?
Yanıt: Maaş mevcut haliyle donduruluyor ve sonrasında vergi dilimi dahil hiçbir değişiklik olmuyor.
SORU 9- Kapsamdışı personelin havuza alınması mümkün mü?
Yanıt: 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 22. maddesi 03.07.2005 tarih ve 5398 sayılı yasa ile değiştirilmiştir. Her ne kadar 4046 sayılı yasanın 22. maddesinde değişiklik yapılmış olsa da, yasaya eklenen “GEÇİCİ 21. MADDE” ile; bu Kanunun 22 nci maddesinde yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce özelleştirme programında bulunan kuruluşlarda NAKİL HAKKI TANINMIŞ KAPSAM DIŞI KADRO VE POZİSYONLARDA GÖREV YAPAN İŞ KANUNLARINA TABİ PERSONELİN, AYNI KADRO VEYA POZİSYONLARDA GÖREV YAPMAYA DEVAM ETMELERİ HALİNDE NAKİL HAKLARI SAKLI TUTULMUŞTUR.
03.07.2005 tarihinden önce kurumda çalışmaya başlayan ve Kapsamdışı statüde bulunan personelin dilekçe ile başvurarak nakil hakkını kullanmayı talep etmesi, gelen ret cevabı üzerine dava açması gerekmektedir. Bu yönde dava açan BEDAŞ personeli yönünden olumlu yargı kararları vardır.
SORU 10- Bugüne kadar TEDAŞ özelleştirmelerinden yargıya giden konular nelerdir?
Yanıt: TEDAŞ özelleştirmelerinde öncelikli olarak “İstihdam Fazlası Personel” belirleme işlemleri yargıya taşındı. Bu işlemlerin çoğu somut kriter olmadan İFP belirlendiği gerekçesiyle iptal edildi.
Yine BEDAŞ ve SEDAŞ özelleştirmelerinde Kapsamdışı personelin nakil haklarına ilişkin davalar açıldı, yargılamaların çoğu sürüyor ancak lehe çıkan kararlar mevcut.
Diğer özelleştirme uygulamalarında ise, I sayılı cetvele tabi personelin şahsa bağlı haklarının 3 yıl süreyle tanınması hususundaki uyuşmazlıklar yargıya taşınmış ve olumlu sonuçlanmıştır.
NOT: Bu konu hakkında cevaplanmasını istediğiniz başka sorularınız varsa şube yada mail yoluyla bize ulaştırabilirsiniz. Mail adresimiz: genelmerkez@esm.org.tr
